Wettelijke kaders
Er zijn verschillende Nederlandse en internationale wetten die betrekking hebben op het verminderen/voorkomen van ongewenst gedrag en integriteitskwesties op de werkvloer.
Arbowetgeving
Het aanstellen van een vertrouwenspersoon is (nog) niet wettelijk verplicht. Wel ben je als werkgever, ongeacht het aantal werknemers, verplicht tot het opstellen en uitvoeren van een effectief beleid gericht op het voorkomen/verminderen van psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Dit is opgenomen in de Arbowet. Het aanstellen van een vertrouwenspersoon is hierin een belangrijke factor en een goede manier om invulling te geven aan de wettelijke verplichting van een PSA-beleid.
Voor het opstellen van een effectief PSA-beleid is het noodzakelijk en verplicht om een Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) uit te voeren. Hiermee breng je oorzaken van PSA in kaart (en andere arbeidsrisico’s). Naast het aanstellen van een vertrouwenspersoon, zijn er meerdere maatregelen waarmee PSA voorkomen of beperkt kan worden. Denk hierbij aan het geven van voorlichting over PSA, onderzoek naar werkdruk, een gedragscode en een klachtenprocedure. Meer informatie over RI&E en Arbowetgeving kun je hier vinden.
Grondwet Artikel 1
Eenieder is gelijk voor de wet (discriminatie is verboden). Meer informatie over Artikel 1 kun je hier vinden.
Wet bescherming klokkenluiders
Sinds februari 2023 is de ”Wet bescherming klokkenluiders” van kracht. Deze wet vervangt de voormalige ”Wet Huis voor klokkenluiders” en regelt de mogelijkheden en bescherming voor werknemers die misstanden willen melden. Deze wet verplicht alle werkgevers met meer dan 50 werknemers een interne meldprocedure te hebben. Vaak bekend als de klokkenluidersregeling. In de nieuwe wetgeving is het begrip ”werknemers” verruimd en benoemt ook stagiaires en vrijwilligers die een vergoeding krijgen voor hun werkzaamheden als werknemer. Hierdoor zullen meer werkgevers moeten voldoen aan de verplichte interne meldprocedure. Voor deze meldprocedure gelden nu strengere eisen. Er moet bijvoorbeeld duidelijk beschreven staan hoe werknemers een misstand kunnen melden en welke rechten en bescherming zij daarbij hebben. De bescherming van de melder is in de nieuwe wet ook beter geregeld. Zo heeft een melder het recht om volledig anoniem te melden. Ook is er geen verplichting meer om eerst intern te melden. Een melder mag dit direct extern doen bij een bevoegde autoriteit, zoals bijvoorbeeld het Huis van klokkenluiders. Meer informatie over ”Wet bescherming klokkenluiders” kun je hier vinden.
Burgerlijk wetboek (BW) Artikel 7:611
Werkgever en werknemer zijn verplicht als een goede werkgever en een goede werknemer te gedragen. Het BW stelt de werkgever verplicht om zorg te dragen voor de veiligheid van de werknemer. Met andere woorden, de werkgever is verplicht om te zorgen voor een veilige werkomgeving voor werknemers.